Edukacja domowa jako styl życia....

Niedawno słuchałam podcastu Oli i Marcina Sawickich pt. „Jak zmieniła się edukacja domowa na przestrzeni lat?” Ich szkoła była pierwszą, przyjazną edukacji domowej placówką, toteż tam zapisaliśmy nasze dzieci. Dziś – z perspektywy lat - Państwo Sawiccy pokazują pewną ewolucję tej formy kształcenia i zmianę myślenia na jej temat w czasach, gdy staje się powszechniejsza.

Otóż bardzo trafnie scharakteryzowana została grupa, do której należała nasza rodzina. Edukacja domowa była dla nas i bliskich nam rodzin stylem życia ( tak też zatytułowałam swoją książkę na jej temat). Rodziny w całości przyjeżdżały na egzaminy – nieraz kamperami, jako że większość stanowiły rodziny wielodzietne, nieraz z namiotami. Była to okazja do integracji, rozmów, wspólnego odpoczynku. Marcin Sawicki wspomina, że byli to ludzie rozpoznawalni, oryginalni, z wyrazistym poglądem na edukację, ceniący sobie przede wszystkim wolność i tego oczekujący od szkoły: żeby jak najmniej ingerowała w naukę. Rodziny te nie miały też wielkich oczekiwań od szkoły, chciały przede wszystkim, by nauczyciele akceptowali ich „odmienność” w znaczeniu antysystemowość. Tak rzeczywiście było. Dla mnie stanowiło to niesamowite odkrycie, że tak można żyć, że można decydować o tylu sprawach w swoim życiu, mieć własne wizje i pomysły edukacyjne.

Poszukiwaliśmy wszyscy różnych metod, interesowały nas różne systemy wychowawcze i każdy z nas mógł znaleźć coś dla siebie. Wiele osób zainspirowało się metodą Montessori. Opisywani przeze mnie w książce „Edukacja domowa jako styl życia” Ola i Piotrek urządzili dzieciom pracownię montessoriańską w domu, Ola kończyła odpowiednie kursy. Zależało im przede wszystkim na budzeniu zainteresowań dzieci, na rozbudzaniu ciekawości świata.

Dla wielu z nas z kolei ważną przewodniczką była Charlotta Mason. Sama tłumaczyłam na własny użytek książkę o jej wizji wychowania i wiele pomysłów wcielałam w życie, zwłaszcza tych dotyczących narracji, living books, poznawania świata przyrody. Muszę przyznać, że byłam oczarowana jej podejściem do edukacji i widziałam coraz większą rozbieżność z tym, co obecnie oferuje system szkolny naszym dzieciom.

Najbardziej jednak odpowiadają mi wizje wychowawcze naszych polskich wychowawczyń takich jak generałowa Zamoyska i bł. Marcelina Darowska. Uważam, że zbyt mało się o nich mówi, a stworzone przez nie systemy zachwycają swoją spójnością i podejściem do dziecka. Są to systemy katolickie, stworzone przez kobniety, z których jedna jest błogosławioną, a druga kandydatką na ołtarze.

Wiele osób traktujących edukację domową jako styl życia decydowało się na to, że jedno z rodziców ( przeważnie mama) pozostanie w domu, dlatego w artykułach i opracowaniach o ED czytało się, że są to ludzie, dla których „być” jest ważniejsze niż „mieć”. Znam wiele kobiet, które szczególnie odnalazły się w roli tej, która jest w domu i poświęca dużo czasu na tworzenie ogniska domowego.

Edukacja domowa to – jak pisze profesor Marek Budajczak w swojej książce( "Edukacja domowa...po latach") - „edukacja oparta na domu”. Takie określenie jest niezwykle istotne, bo zwraca uwagę nie tyle na miejsce, co wartości związane właśnie z domem. Gdy mówimy o miejscu, to często pojawia się określenie „stół kuchenny” będący wręcz symbolem edukacji domowej – centrum życia rodzinnego, miejsce nie kojarzące się bynajmniej z panującą w szkole hierarchią, ale właśnie z ciepłem i bezpieczeństwem atmosfery rodzinnej. Natomiast nauka może odbywać się wszędzie: w ogrodzie, w muzeum, na wycieczce, u babci. Ktoś napisał kiedyś: „Moją klasą jest cały świat” i jakaś część prawdy w tym jest.

Na początku naszej przygody z edukacją domową spotkaliśmy właśnie mamę, dla której podstawą nauki były podróże autostopem z synem, najpierw po Polsce, potem też po Europie.

Na koniec wrócę do wypowiedzi Marcina i Oli Sawickich, którzy stwierdzają, że dziś – w miarę jak ED staje się coraz popularniejsza – często jest ona nie do końca sposobem życia, ale znalezieniem ścieżki, gdzie dziecko będzie się mogło bardziej edukacyjnie rozwinąć. Więcej jest oczekiwań wobec szkół, ale też i oferta edukacyjna jest szersza.

I to nie jest złe. Ważne, żeby rodzice wychowywali i kształcili swoje dzieci zgodnie ze swoimi wartościami. Ale warto też czasem przypomnieć, że jest też – może obecnie mniej uczęszczana, ale jakże fascynująca – ścieżka edukacji domowej jako stylu życia.